توصیف و تبیین الگوهای نظری تربیت اسلامی

ارائه الگوی نظری تربیت اسلامی، روشی است که در طی آن نظریه‌پردازان تربیت اسلامی به شیوه‏ای سامان‌مند در باب تعلیم و تربیت دینی نظریه‏پردازی نموده‌اند. درواقع سامان‌مندی، حدّ ممیزة آن از سایر رویکردها و دیدگاه‌ها در خصوص تربیت اسلامی است. در این نگاه نظام تربیت اسلامی مجموعه‌ای از اجزا و روابط میان آنهاست که توسط ویژگی‌های معین به هم وابسته یا مرتبط می‌شوند. از این‌رو آنچه این پژوهش در پی آن است توصیف الگوهای نظری تربیت اسلامی است. بنابراین در پژوهش حاضر مسئله اصلی پژوهش، بررسی الگوهای نظری تربیت اسلامی ارائه‌شده توسط صاحب‌نظران است. به عبارت دقیق‌تر اینکه صاحب‌نظران تربیت اسلامی را به چه معنایی به کار برده‌اند؟ در ارائه الگوی تربیتی از چه منابعی بهره گرفته‌اند؟ در استفاده از منابع از چه روش‌هایی (توصیفی، توصیفی ‐ استنباطی و استنباطی) بهره گرفته‌اند؟ برای بررسی سؤالات بالا، پژوهشگران از روش تحلیل محتوا استفاده نموده‌ا‌ند. نتایج به‌دست‌آمده، پنج الگوی نظری در دیدگاه صاحب‌نظران تربیت اسلامی را نشا‌ن می‌دهد. رویکرد اول که بیشتر صاحب‌نظران تاریخی را دربر می‌گیرد مبتنی بر دیدگاه انسان‌شناسی است. رویکرد دوم، رویکرد نظام‌گرا به تربیت اسلامی است. رویکرد سوم، رویکرد مسئله‌محور، رویکرد چهارم، رویکرد تحلیل مفهومی و در پایان رویکرد پنجم، رویکرد تحلیل فلسفی است.